Girişim dünyasına adım atılırken startup nedir sorusundan sonra en çok sorular sorulardan bir diğeri de şüphesiz unicorn girişim nedir sorusu oluyor. Unicorn girişimi nedir sorusuna cevap olarak kısaca 1 milyar dolar değerin üzerindeki girişimler denebilir.
Unicorn mitolojide tek boynuzlu atları simgeler. Bu atlar son derece nadir atlardır. Unicorn girişimlere, bu ismin verilmesinin sebebi de bu yüzdendir. Unicorn girişimler, iş dünyasının unicorn atlarıdır. Çok nadir görülürler ve her an karşınıza çıkabilecek, sıradan birer girişim olduklarını söylemek zordur.
Unicorn terimi, bu anlamda ilk kez yatırımcı Aileen Lee’nin 2013 yılında yayınlanan “Welcome to the Unicorn Club: Learning From Million Dollar Startups” yazısında geçmiştir. Terimin daha sonrasında yaygınlık kazanmış ve girişim dünyasında sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. Ailen Lee, neden unicorn kelimesini kullandığı hakkında şöyle demiştir: “Unicorn kelimesini kullanmamın sebebi büyülü bir havası olması. Sanki biraz zaman ve simya bilgisi gerektiren bir süreç gibi. Bir çok şeyin bir araya gelmesi gerekiyor. Bu da hiç kolay değil.”
Ailen Lee, yine başka bir söyleşisinde unicorn şirketler için şunları söylüyor: “Girişim sermayeli şirketlerin çoğunda süper zeki ve harika niyetleri olan insanlar var. Gerçekten muazzam ürünler geliştiriorlar ama asla bir unicornun değerlemesine ulaşamıyorlar. Bu gerçekten zor bir şey.”
Unicorn Girişimin Özellikleri Nelerdir?
Unicorn girişimlerin en belirgin özelliği potansiyeli yüksek, geniş pazarları hedef almasıdır. Unicorn girişimler milyar dolar değerlemeye sahip olduğundan bu geniş pazarları hedef alması zorunludur. Dolayısıyla bir unicorn girişime sahip olma yolunda atılacak adımlardan ilki düzgün bir pazar araştırması yapılmasıdır. Pazarın potansiyelinin belirlenmesi ve eğer rekabetin bol olduğu bir pazarsa fark yaratacak noktaların tespiti bir unicorn girişime sahip olma yolunda atılabilecek en büyük adımdır.
Potansiyeli yüksek pazarları hedef alan unicorn girişimlere örnek olarak Airbnb verilebilir. Şüphesiz Airbnb’den önce de ev kiralama için farklı seçenekler vardı. Fakat Airbnb bunu öyle iyi bir pazarlama stratejisi, kolay kullanıcı arayüzü ve güvenlik seçeneğiyle sağladı ki pazarı tamamen ele geçirdi.
Potansiyeli yüksek pazarları hedef alan unicorn girişimlere bir diğer örnek olarak Uber verilebilir. Uber’in dünyada ulaşımı tamamen değiştirdiği bile söylenebilir. Aracı olan sıradan insanları iş sahibi yapan, incelemeler yoluyla sıkı güvenlik kontrolleri getiren ve uygun fiyata hızlı ulaşım vaad eden Uber sayesinde insanlar, taksilerden çok daha uygun fiyatlara hızlı ve güvenli ulaşımın tadına varmış oldular.
Dünyadan Unicorn Girişim Örnekleri
2024 yılı itibariyle unicorn girişimlerin sektör bazında dağılımına bakıldığında, toplamda 831 unicorn şirketle en başta yazılım sektörünün geldiği, 390 şirketle finans sektörünün onu takip ettiği ve 339 şirketle bilgi teknolojisi alanının üçüncülük koltuğuna oturduğu gözüküyor.
Şu an dünyada 1200’den fazla unicorn girişim bulunuyor. Ve bu unicorn girişimlerinin toplam değerinin 3,888 milyar dolardan fazla olduğu düşünülüyor. Dünya çapında unicorn girişimlere örnek olarak Uber, Airbnb ve SpaceX gibi hepimizin tanıdığı, büyük ölçekli şirketler verilebilir. Şimdi bunları kısaca inceleyelim.
Konaklamada Devrim Yaratan Bir Unicorn Hikâyesi: Airbnb
Airbnb’nin adı son derece popüler bir konaklama türü olan bed and breakfasttan gelir. Airbnb’nin adında yer alan air kelimesi, air mattress’tan gelmektedir ve neden bu kelimeye şirketin adında yer verildiğini anlamak için şirketin tarihine kısaca bir göz atmak gerekir.
Her ne kadar şirketin nispeten kısa bir geçmişi olsa da, Airbnb tam anlamıyla konaklama alanında bir devrim yaratmıştır. Airbnb, 2007 yılında Joe Gebbia ve Brian Chesky tarafından San Francisco’da kurulmuştur. Joe Gebbia ve Brian Chesky, kiralarını ödemekte zorlandıkları bir dönemde kaldıkları evin bir odasını kiraya vermek istemişler, bunu da gece kalmaları için misafirlerine bir air mattress, sabahları da kahvaltı ikram ederek yapmayı planlamışlardır.
Airbnb’nin yükselişi Amerika Seçimleri sırasında olmuştur. Seçim mitinglerinin yapıldığı dönemde konaklamada otellerin yetersiz kalması Airbnb’nin kurucularına şirketi genel kitleye tanıtma fırsatı vermiştir. Tüm dünyada konaklama biçimini dönüştüren Airbnb, özellikle kısa süreli konaklama alanında sektörün zirvesine oturmuş ve markanın adı neredeyse günlük kullanılan herhangi bir kelime haline gelmiştir.
Ulaşım Sektörünün Devi: Uber
2009 yılında Travis Kalanick ve Garrett Camp tarafından kurulan Uber, ulaşım sektörünün devi haline geldi. İkilinin Paris’te karlı bir günde taksi bulamaması sonucunda telefondan ulaşım aracı çağırmaya yönelik bir fikir üretmeleri sonucunda kurulan şirket, insanların istedikleri yere ekonomik, hızlı ve güvenilir bir şekilde ulaşabilmelerini sağladı.
San Francisco, Londra, Sao Paulo, Mexico City ve Armsterdam gibi farklı şekillerde merkezi bulunan Uber’in günümüzde dünya çapında 16,000’den fazla çalışanı bulunuyor.
SpaceX Başarı Hikâyesi
2002 yılında girişimci Elon Musk tarafından, ticari uzay yolculuğunu ulaşılabilir hale getirme hedefiyle kurulan ve yola çıkan SpaceX, yörüngenin dışına uzay aracı gönderip geri döndürebilen tek özel şirkettir.
Elon Musk’ın şirketi SpaceX, 2005 yılında Star Wars filmindeki Millenium Falcon’dan ismini esinlendiği Falcon 1 ile ilk uzay aracını inşa etti. Toplamda 100 milyon dolar tutan bu roketin ardından sayısı roketle denemeler yapan SpaceX, daha ucuz yakıt kullanımı ve daha hassas tasarımlarla ticari uzay yolculuğunu uygun fiyatlarla mümkün kılabilecek şirketlerin başında geliyor.
Türkiye’den Unicorn Girişim Örnekleri
Türkiye’de toplam yedi tane unicorn şirket bulunmaktadır. Bu şirketler, Peak Games, Getir, Trendyol, Hepsiburada, Insider, Papara ve Dream Games olarak sıralanabilir.
Sidar Şahin tarafından 2010 yılında kurulan oyun firması Peak Games, Türkiye’de unicorn girişim seviyesine ulaşan ilk girişim örneğidir. Şirket toplamda 11.5 milyon dolar yatırım almıştır. Şirket, 1,8 milyar dolar değerlemeye sahiptir. Hatta Zynga Games, Peak Games’in başarılı bazı kısımlarını, bu başarıyı gördükten sonra satın almıştır. Peak Games’in toplamda 100 kişiden oluşan bir ekibi vardır.
Sidar Şahin aynı zamanda Trendyol şirketinin ortaklarından biridir. Trendyol’un kurucusu Demet Mutlu, Trendyol’u sadece 300 bin dolarlık bir sermayeyle kurmuştur. Ve kurduğu günden sonraki 16 ay içerisinde şirket 16 milyon dolar bir değere ulaşmıştır. Trendyol’un başarısının arkasındaki ana sebeplerden birisi sonuç odaklı yapısı ve kullanıcı deneyimini önceleyen bir e-ticaret deneyimi sunmasıdır. Moda ve kıyafet alışverişi seçenekleriyle yola çıkan Trendyol, sonrasında rakibi Getir gibi market alışverişi ve yemek siparişi alanlarına da girmiş ve agresif bir rekabet anlayışıyla bu alanlarda da liderlik koltuğuna geçmiştir.
Invexen ile Girişim Programlarından Yararlanın
Girişim programları ve kurum içi girişimcilik modeli uygulamalarıyla unicorn ve startup şirketlere girişim sermayesi fonu yönetiminden girişim sermayesi eğitimine, yatırım turu danışmanlığından girişimcilik programı danışmanlığına ve hızlandırma programı danışmanlığına uzanan geniş bir girişimcilik yelpazesinde danışmanlık hizmetleri sunan Invexen olarak girişim dünyasının liderliğine soyunacağınız yolculukta her zaman yanınızdayız!
Şimdi siz de bizlerle iletişime geçin ve yarınların girişim liderlerinden biri olmanın tadını çıkarın!