Yeni bir şirket kurmak veya bir startupın ilk adımlarını atmak zorlu ve maliyetli bir süreçtir. Pek çok genç girişimci, şirket kurma maliyetleri ve sermaye yokluğu gibi sebeplerden, ülke girişim ekosistemine katkı sağlayacak yenilikçi fikirlerini hayata geçirememekte veya girişimcilik dünyasına adım atmaktan bu sebeplerle çekinmektedir.
İngilizcesiyle Venture Capital, Türkçesiyle Girişim Sermayesi denen yatırım türü, her yaştan girişimcinin girişim dünyasına adım atmasını kolaylaştırarak, tam da bu sorunlara bir çözüm bulmayı amaçlamaktadır.
Kurumsal girişimcilik ve kurum içi girişimcilik teşviki noktasında da büyük önemi bulunan girişim sermayesi sayesinde, sermaye sıkıntısı çeken girişimciler, aradıkları sermayeye rahatlıkla ulaşabilmekte ve böylelikle inovatif fikirlerini kolayca hayata geçirebilmektedirler.
Bu yazımızda, uzun yıllar girişim sermayesi fonu yönetmekten edindiğimiz deneyimler ve bilgilerle, Venture Capital Nedir ve Venture Capitalist Ne Demek gibi sorularınıza cevap bulmaya çalışacak, girişim sermayesi konusunu bütün detaylarıyla açıklığa kavuşturacağız.
Girişim Sermayesi Nedir? VC Ne Demek?
Girişim sermayesi, İngilizcesiyle Venture Capital veya kısaltmasıyla VC, yatırımcılar nezdinde önemli potansiyeli bulunan, yeni kurulmuş veya henüz büyüme döngüsünün erken aşamalarında yer alan küçük şirketlerin veya startupların, fonlar veya özel kuruluşlar tarafından finanse edilmesini kapsayan özel bir yatırım türüdür.
Venture Capital, sadece finansal bir destekle sınırlı kalmaz. Aynı zamanda, girişimcilere ve erken aşamadaki şirketlere teknolojik altyapı ve yönetimsel yapılanma noktasında danışmanlık verilmesini de kapsar.
Venture Capital teriminin çıkış noktası ve tarihteki ilk Venture Capitalist Georges Doriot’dur. Bir Harvard Business School profesörü olan Georges Doriot, 1946 senesinde Amerikan Araştırma ve Geliştirme Kurumu’nu kurmuş ve 2. Dünya Savaşı’nda kullanılan teknolojilerin ticarileştirilmesi noktasında yatırımlarıyla büyük rol oynamıştır.
2023 yılında VC Fundraising (Venture Capital Para Toplama) ile toplam 285 milyar dolar toplanmıştır.
Venture Capitalist (Girişim Sermayedârı) Nedir?
Venture Capitalist, bir private equity (özel sermaye) yatırımcısıdır. Ama sıradan bir private equity yatırımcısından farklı olarak, sadece büyüme potansiyeli gördüğü, yeni kurulan veya büyüme sürecinin erken aşamasında bulunan küçük şirketlere veya startuplara yatırımı yapar.
Venture Capitalistler, yatırım yaptıkları şirketlerde pay sahibi olmayı beklerler ve dolayısıyla yatırımlarını bu amaçla yaparlar. Dolayısıyla şirketlere sağladıkları girişim sermayesi, Genç Girişimci Desteği’nde olduğu gibi tam olarak karşılıksız değil, her iki tarafın da kazanç sağlayacağı bir yatırım şeklindedir.
Erken aşamadaki küçük şirketlere ve startuplara girişim sermayesi yatırımı yapılması son derece risklidir. The Venture Capital Associaton’ın verilerine göre VC fonlaması alan startupların %30’u başarısız olmaktadır. Bir yatırımcı için bu oranın zar atmaktan farkı yoktur. Dolayısıyla Venture Capitalistlerin yatırım yaptıkları şirketlerde pay sahibi olmak istemelerine aşırı bir istek gözüyle bakılmamalıdır.
En tanındık ve zengin venture capitalistler şu şekilde sıralanabilir:
⦁ Peter Thiel
⦁ Yuri Milner
⦁ Joseph S. Lacob
⦁ Douglas Leone
⦁ Michael Moritz
⦁ Marc Andreessen
Türkiye’de tekil bir şekilde hareket eden girişim sermayedarlarına pek rastlanmaz. Daha çok girişim sermayesi şirketleri veya girişim sermayesi fonları bünyesinde yatırımlarını gerçekleştirirler. Türkiye’de öne çıkan girişim sermayesi fonları arasında şunlar gösterilebilir:
⦁ Vanora Ventures
⦁ AFM Ventures
⦁ Aegean Ventures
⦁ Arcven Capital
⦁ WePlay Ventures
⦁ Domino Ventures
Venture Capital Avantajları ve Dezavantajları
Girişim sermayesi alma süreci genelde zannedildiği üzere güllük gülistanlık bir süreç değildir. Hem yatırımcının hem girişimcinin kazanç sağlaması demek, aynı zamanda her iki tarafın da fedakarlık yapması anlamına gelir.
Bu bölümde girişim sermayesi almanın ne gibi avantajları ve dezavantajları olduğundan bahsedecek, bu avantaj ve dezavantajları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Girişim Sermayesi Avantajları
Girişim sermayesi yatırımlarının avantajları şu şekilde sıralanabilir:
⦁ Sermaye Sıkıntısına Çözüm
⦁ Geri Ödemesiz Yatırım
⦁ Teknoloji ve Yönetim Desteği
⦁ Network Fırsatları
⦁ Farklı Yatırımcılar Çekme
Sermaye Sıkıntısına Çözüm
Geleneksel yatırımcılar, büyük bir risk olarak gördüklerinden, yeni kurulan veya büyüme aşamasının başındaki şirketlere yatırım yapmaktan kaçınabilirler. Girişim sermayesi yatırımcıları ise geleneksel yatırımcıların risk gördüğü yerde fırsat görecek ve o düşük başarı yüzdesinin arayışında startuplarınıza yatırım yapacaklardır.
Girişim sermayesi yatırımı, inovatif fikirlerinizi hayata geçirmeniz noktasında siz ve şirketiniz için oldukça önemli bir rol oynayacaktır. Fonlardan, şirketlerden veya bireysel yatırımcılardan gelen bu sermaye, şirketinizi bir sonraki adıma taşıyarak ölçeklemek için gereken maddi kaynağı size sağlayacaktır.
Geri Ödemesiz Yatırım
Girişim sermayesi yatırımı, bankalardan alınan şirket kredilerinin aksine, geri ödemeli bir yatırım türü değildir. Venture capitalistler, şirkette pay sahibi olmak karşılığında yatırımlarını yaparlar. Dolayısıyla startup kurucularının veya şirket sahiplerinin aydan aya aldıkları yatırım karşılığında geri ödeme yapmalarına gerek yoktur.
Teknoloji ve Yönetim Desteği
Girişim sermayedarlarının destekleri sadece maddiyatla sınırlı kalmaz. Bu yatırımcılar, startup ve küçük şirketlere aynı zamanda teknoloji desteği ve yönetimsel planlama noktasında da destek sağlarlar. Yeni ekiplerin alımı, büyümeye yönelik kararların verilmesi gibi aşamalarda bu desteklerin büyük önemi olabilir.
Network Fırsatları
Girişim sermayesi yatırımının sunacağı faydalar arasında teknoloji ve yönetim desteğinin yanı sıra network fırsatları da yer alır. Yatırımcılar, sizinle aynı sektörde yer alan farklı startup ve şirket sahipleriyle iletişime geçebilir ve bilgi alışverişi, marketing veya iş geliştirme anlamında birbirinize destek olmanızı sağlayabilirler.
Farklı Yatırımcılar Çekme
Venture Capitalin sunduğu network fırsatları farklı yatırımcılar çekmenize de imkan verir. Küçük şirket veya startupınıza yatırım yapan girişim sermayedarları, tanıdığı yatırımcılara size tanıtabilir ve şirketinizin potansiyelini görmelerine yardımcı olabilir. Bu da istediğiniz yenilikleri gerçekleştirebilmek için daha fazla bir sermayeye ulaşmanıza olanak tanır.
Girişim Sermayesi Dezavantajları
Girişim sermayesi yatırımlarının dezavantajları şu şekilde sıralanabilir:
⦁ Girişimcinin Payını Azaltır
⦁ Alınması Zordur
⦁ Büyüme Beklentisi Yaratır
⦁ Zaman Kaybetmenize Neden Olur
⦁ Yönetim Kurulu Kurulmasını Gerektirir
Girişimcinin Payını Azaltır
Büyüme aşamasında olan şirketiniz için girişim sermayesi almak şirketinizde sahip olduğunuz payınızı azaltacaktır. Bu da şirketiniz üzerinde vereceğiniz kararlardaki söz hakkınıza zarar verecek ve tamamen kendi planlarınıza göre hareket etmenize engel olacaktır.
Alınması Zordur
Girişim sermayesi almak kolay bir süreç değildir. İstatistiklere bakılacak olursa her 10,000 startup arasından yalnızca 5 tanesi bu sermaye fonlamasından yararlanabilmektedir. Dolayısıyla tamamen girişim sermayesi alma beklentisiyle yola çıkarak bir startup girişimine başlama düşüncesi pek de mantıklı değildir. Girişimcilik dünyasına atılırken her zaman B ve C planlarınızı da hazırlamanız gerekir.
Büyüme Beklentisi Yaratır
Şirketinize girişim sermayesi almak, yeni pay sahibinin beklentilerini karşılayabilmek için üzerinizde belirli bir büyüme baskısı hissetmenize neden olacaktır. Bu da normal işleyişinizden daha hızlı ve daha agresif bir şekilde yol almak zorunda kalacağınız anlamına gelir.
Zaman Kaybetmenize Neden Olur
Yeni bir şirket kurulması yolunda ilgilenilmesi gereken pek çok detay vardır ve bu süreçte en önemli varlıklarınızdan birisi zamandır. Girişim sermayesi almak, girişim sermayesi fonları, girişim sermayesi firmaları ve yatırımcılarını araştırıp bulmayı gerektirir. Dolayısıyla startup veya küçük şirket yolculuğunuzun henüz başlangıç aşamalarında işinize ayırabileceğiniz önemli bir zamanı yatırımcı bulmaya ayırmanızı zorunlu kılar.
Yönetim Kurulu Kurulmasını Gerektirir
Şirketinize bir ortağın dahil edilmesiyle birlikte sağlam bir şirket yapısı kurmak zorunlu hale gelir. Kişilerin sorumlulukları, beklentileri ve karşılamak zorunda oldukları net olarak belirtilmelidir. Bu şirketinizle düzgün bir şekilde ilerleyebilmeniz için oldukça önemlidir. Sağlam şirket yapısının temelindeyse yönetim kurulu gelir. Girişim sermayesi almak, yönetim kurulu kurmanızı zorunlu kılacak, girişiminiz, sadece sizin sözünüzün geçtiği kişisel bir inovasyondan, demokratik kararlarla, şirket menfaatleri paralelinde yol alan sizden bağımsız bir yapı haline gelecektir.
Girişim Sermayesi Nasıl Alınır?
Girişim sermayesi almanın pek çok yolu ve yöntemi vardır. Burada girişim sermayesi almanın en ideal yolunu adım adım açıklamaya çalışacağız.
Uygun Yatırım Türünü Tespit Edin
Girişim sermayesi, size işinizi büyütmek için fırsat tanıyacak yatırım türlerinden sadece bir tanesidir. Girişim sermayesi alma macerasına atılmadan önce ilk yapmanız gereken, girişim sermayesinin sizin için en doğru yatırım türü olup olmadığına karar vermektir.
Eğer girişim sermayesi gibi zorlu bir sürece kendinizi kısıtlamak istemiyor ya da şirketinizin iç yapısını erken aşamada yönetim kurumu gibi kademelerle katılaştırmaktan kaçınıyorsanız, aile ve arkadaşlarınızdan bu sermayeyi edinmeyi deneyebilir veya crowdfunding, melek yatırımcı gibi farklı yatırımcı türlerinden sermaye sahibi olmaya çalışabilirsiniz.
Kendinizi ve Rakiplerinizi Tanıyın
Size en uygun yatırım türünün Venture Capital olduğundan emin olduktan sonra yapmanız gereken kendinizi en doğru şekilde tanımlamaktır. Bir teknoloji şirketi misiniz? Hangi teknolojiyle neye ulaşmaya çalışıyorsunuz? Buna ulaşmak için nasıl bir yol izliyorsunuz? Girişim sermayesi için başvurmadan önce bu soruları tam olarak ve sade bir şekilde kendinize açıklayabilmeniz gerekir.
Tanıma aşaması kendinizle sınırlı kalmamalıdır. Aynı zamanda girişim dünyasındaki rakiplerinizi tanımanız da oldukça önemlidir. Rakipleriniz kendinizi daha da iyi tanımanıza olanak verecektir. Sizi rakiplerinizden ayıran özellikleriniz nelerdir? Sektörün zirvesine çıkmayı nasıl başaracaksınız? Sizi siz yapan o şey ne?
Muhtemel Yatırımcıların Listesini Çıkarın
Girişim sermayesini girişim fonlarından, Venture Capitalistlerden ve girişim sermayesi firmalarından alabilirsiniz. Bu sermaye için başvurmadan önce başvurabileceğiniz bütün yatırımcıları tek tek, bir liste şeklinde yazıya dökmeniz planı daha gözle görünür bir hale getirerek işinizi kolaylaştıracaktır.
Mesajınızı Kısa ve Öz Tutun
Girişim sermayesi firmaları ve fonlarına mail atarken mesajınızı mümkün olduğunca kısa ve öz tutmanızda fayda vardır. Kimse sizin girişim hikayenizi 25 sayfalık bir A4 şeklinde okumak istemez. Bu firmalara ve fonlara mail atarken yapmanız gereken, şirketinizin hangi sektörde tam olarak hangi alanda rol oynadığını açıklamak, gelecek beklentilerinizden bahsetmek, sizi rakiplerinizden ayıran özelliklerinizi vurgulamak, büyüme planlarınızı ortaya dökmek, mevcut verilerinizi göstermek ve girişim sermayesi yatırımının her iki taraf için de nasıl kazanç sağlayacağını detaylı bir şekilde açıklamaktır.
Ayrıca kurumsal imajınızı girişim sermayesi yatırımcılarının gözlerinde güçlendirmek için mesajınıza ekibinizi anlatan kısa bir bölüm de eklemeniz yararınıza olacaktır.
Kurallara Karar Verin
Girişim sermayesi yatırımcılarına kendinizi tanıttınız ve aralarında anlaştıklarınız oldu. Şimdi yapmanız gereken, her iki tarafın da pişman olmaması adına önden kuralları belirlemek. Şirkette söz hakkı kimde olacak? Atılması gereken adımlar VC‘ler mi, siz mi, yoksa yönetim kurulu mu belirleyecek? Startup veya şirketiniz dağıldığı durumda aranızdaki ortaklığın bozulması ne şekilde gerçekleşecek?
Bütün bunların belirlenmesi ve açık bir şekilde dile getirilip sözleşmeye dökülmesi daha sonra pişman olmamanız adına oldukça büyük önem teşkil etmektedir.
Invexen ile Kapsamlı Girişimcilik Fonu Yönetimi ve Girişimcilik Programları
Girişimcileri yatırımcılarla buluşturan Invexen, girişim sermayesi fonu yönetimi, girişim sermayesi eğitimi, kurum içi girişimcilik programı danışmanlığı, yatırım turu danışmanlığı ve hızlandırma programı danışmanlığı gibi hizmetleriyle şirketlere A’dan Z’ye kapsamlı bir girişimcilik desteği sunar.
Şimdi siz de girişim programlarını başarılı bir şekilde şirketlerinize entegre ederek geleceğin kurumsal dünyasını yeniden tanımlayın ve inovasyonda çığır açın!